દેશના અગ્રણી ઉદ્યોગપતિ ગૌતમ અદાણી અને ભૂતાન સરકાર વચ્ચે થયેલી નવી સોદાબાજી દક્ષિણ એશિયામાં ઉર્જા સહયોગ માટે એક ઐતિહાસિક પગલું માનવામાં આવી રહી છે. અદાણી પાવર અને ભૂતાનની સરકારી કંપની ડ્રુક ગ્રીન પાવર કોર્પોરેશન (DGPC) વચ્ચે 570 મેગાવોટના વાંગચુ હાઇડ્રોઇલેક્ટ્રિક પ્રોજેક્ટ માટે શેરહોલ્ડર એગ્રીમેન્ટ અને પાવર પરચેઝ એગ્રીમેન્ટ (PPA) પર હસ્તાક્ષર થયા છે. આ માટે અંદાજે **₹6,000 કરોડ (60 અબજ રૂપિયા)**નું રોકાણ કરવામાં આવશે.
📑 કરારની મુખ્ય બાબતો
| મુદ્દો | વિગત |
|---|---|
| પ્રોજેક્ટ નામ | વાંગચુ હાઇડ્રોઇલેક્ટ્રિક પ્રોજેક્ટ |
| ક્ષમતા | 570 મેગાવોટ |
| કુલ રોકાણ | ₹6,000 કરોડ (₹60 અબજ) |
| મોડેલ | BOOT (Build–Own–Operate–Transfer) |
| સહભાગી કંપનીઓ | અદાણી પાવર (India) + DGPC (Bhutan) |
| કરાર પર હસ્તાક્ષર | સપ્ટેમ્બર 2025 |
| લક્ષ્ય પૂર્ણતા | 5 વર્ષમાં (2030 સુધી) |
| વીજળી ઉપયોગ | શિયાળામાં ભૂતાનની માંગ, ઉનાળામાં ભારતને નિકાસ |
🏔️ ભૂતાન–ભારત ઉર્જા સહયોગનો ઇતિહાસ
- 1960થી શરૂઆત : ભારત અને ભૂતાન Hydropower વિકાસમાં સાથે છે.
- ભૂતાનની અર્થવ્યવસ્થામાં Hydropower નો હિસ્સો 30% થી વધુ છે.
- ભારત હાલ ભૂતાનની સૌથી મોટી એનર્જી માર્કેટ છે.
- અત્યાર સુધી ઘણા Mega Hydropower Projects (ચુકા, કુરિચુ, તલા) ભારત-ભૂતાન સહયોગથી સફળતાપૂર્વક પૂરાં થયા છે.
⚡ આ પ્રોજેક્ટના ફાયદા
1️⃣ ભૂતાન માટે
- શિયાળામાં વીજળીની ડિમાન્ડ પૂરી થશે.
- રોજગારી અને લોકલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં વધારો.
- ટકાઉ વિકાસ તરફ મોટું પગલું.
2️⃣ ભારત માટે
- ઉનાળામાં ભૂતાનમાંથી વધારાની વીજળી આયાત.
- સ્વચ્છ અને ગ્રીન એનર્જી સ્ત્રોતોમાં વધારો.
- Energy Security મજબૂત બનશે.
3️⃣ અદાણી ગ્રુપ માટે
- રીન્યુએબલ એનર્જી ક્ષેત્રમાં Global Benchmark.
- દક્ષિણ એશિયામાં Hydropower Expansion માટે ગેટવે.
- Long-term PPA સાથે સ્ટેબલ આવક.
📊 આર્થિક પ્રભાવ (મેટ્રિક્સ સ્વરૂપે)
| ક્ષેત્ર | પ્રભાવ |
|---|---|
| ભારત–ભૂતાન વેપાર | વધારાની Energy Trade થી મજબૂત થશે |
| લોકલ રોજગારી | 5 વર્ષમાં 10,000+ ડાયરેક્ટ અને ઈન્ડાયરેક્ટ જોબ્સ |
| એનર્જી સેક્ટર | ભારત Renewable Energy Capacity તરફ આગળ વધશે |
| પર્યાવરણ | Fossil Fuel પર નિર્ભરતા ઘટશે |
| રાજકીય સંબંધ | India–Bhutan Friendship વધુ મજબૂત થશે |
⏳ સમયરેખા (Timeline)
- 2025 સપ્ટેમ્બર : કરાર પર હસ્તાક્ષર.
- 2026 પ્રારંભિક તબક્કો : બાંધકામની શરૂઆત.
- 2027–2029 : ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ અને ટ્રાયલ રન.
- 2030 : સંપૂર્ણ રીતે પ્રોજેક્ટનું કાર્યરત થવું.
🔮 ભવિષ્યમાં અસર
- ભૂતાન 2040 સુધી 15,000 મેગાવોટ Hydropower અને 5,000 મેગાવોટ Solar Energy વિકસાવવા માગે છે.
- આ પ્રોજેક્ટથી ભવિષ્યમાં વધુ Joint Projects માટે માર્ગ મોકળો થશે.
- અદાણી ગ્રુપ દક્ષિણ એશિયામાં Green Energy Leader તરીકે ઉભરી શકે છે.
✍️ નિષ્કર્ષ
આ પ્રોજેક્ટ માત્ર એક ઉદ્યોગિક કરાર નથી, પરંતુ ભારત–ભૂતાન મિત્રતાનો નવો માઇલસ્ટોન છે. ગૌતમ અદાણીની આ મોટી ડીલ માત્ર અદાણી ગ્રુપ માટે જ નહીં પરંતુ સમગ્ર દક્ષિણ એશિયામાં સ્વચ્છ ઉર્જા વિકાસ માટેનો પાયો સાબિત થશે.
