અમદાવાદમાં એક હદયદ્રાવક ઘટના બની છે. પોલીસ કંટ્રોલરૂમમાં એડમિન તરીકે ફરજ બજાવતા પોલીસ ઇન્સ્પેક્ટર (PI) વી.એસ. માંજરીયાનું હડકવાના કારણે અવસાન થયું. એક મહિના પહેલા તેમના પાલતું શ્વાનના નખ વાગવાથી તેમને ચામડી પર ઈજા થઈ હતી. તે સમયે ઘટના સામાન્ય લાગતાં તેમણે માત્ર સારવાર કરાવી હતી, પરંતુ થોડા દિવસો બાદ તેમની તબિયત બગડવા લાગી. અંતે હડકવાના કારણે તેમનું મૃત્યુ થયું.
હડકવો (Rabies) શું છે?
- હડકવો એ વાયરસથી થતો ચેપ છે, જે કૂતરા, બિલાડી, વાંદરા જેવા પ્રાણીઓની થૂંક અથવા નખ/કાટથી ફેલાઈ શકે છે.
- શરીરમાં વાયરસ પ્રવેશે પછી તે નર્વસ સિસ્ટમને અસર કરે છે.
- જો સમયસર વેક્સિન ન લેવાય તો તેનો પરિણામ મોતમાં પણ થાય છે.
લક્ષણો (Symptoms)
- તાવ, માથાનો દુખાવો
- થાક અને નબળાઈ
- પાણી કે પવનનો ભય (Hydrophobia / Aerophobia)
- ગભરાટ, બેચેની
- અંતે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને મોત
📌 ગુજરાતના હેલ્થ ડિપાર્ટમેન્ટ રિપોર્ટ પ્રમાણે:
દર વર્ષે હજારો લોકોને કૂતરાના કાટ/નખ વાગે છે, પરંતુ બધા કેસોમાં સમયસર વેક્સિન લેવાતા મૃત્યુ ટળી શકે છે.
PIના કેસમાં શું બન્યું?
| ઘટના | સમયગાળો | પરિણામ |
|---|---|---|
| શ્વાનનો નખ વાગ્યો | 1 મહિના પહેલા | સામાન્ય સારવાર |
| તબિયત બગડવા લાગી | થોડા દિવસ પછી | હોસ્પિટલમાં દાખલ |
| હડકવાના લક્ષણો | છેલ્લા દિવસોમાં | Hydrophobia + નબળાઈ |
| અંતે અવસાન | વી.એસ. હોસ્પિટલ | દુઃખદ અંત |
કૂતરાના કાટ/નખ વાગ્યા બાદ શું કરવું?
✔ તરત જ સાબુ અને પાણીથી 15 મિનિટ સુધી ઘા ધોવો
✔ નિકટની હોસ્પિટલમાં જઈ Anti-Rabies Vaccine (ARV) લેવી
✔ જો જરૂર હોય તો Rabies Immunoglobulin (RIG) પણ લેવો
✔ કોઈપણ ઘા સામાન્ય માનીને અવગણવો નહીં
પ્રિવેન્શન (Prevention)
- પાલતું પ્રાણીઓને સમયસર રસી આપવી
- કૂતરાના નખ/કાટને ક્યારેય અવગણવું નહીં
- બાળકોએ ખાસ ધ્યાન રાખવું
- જાગૃતિ અભિયાનમાં જોડાવું
- સરકારની હેલ્થ લાઈન પર સંપર્ક કરવો
હડકવાના કારણે મૃત્યુ કેમ થાય છે?
- વાયરસ નર્વસ સિસ્ટમ સુધી પહોંચ્યા પછી સારવાર અશક્ય બની જાય છે.
- એ કારણે પ્રિવેન્શન જ એકમાત્ર ઉપાય છે.
- WHO મુજબ, જો સમયસર વેક્સિન લેવાય તો 100% મોત ટાળી શકાય છે.
જાગૃતિ અભિયાનની જરૂર
📊 આંકડા (ગ્લોબલ + ઈન્ડિયા):
- દર વર્ષે વિશ્વમાં 59,000 લોકો હડકવાથી મરે છે
- ભારતમાં દર વર્ષે આશરે 20,000 મોત થાય છે
- મોટાભાગે કૂતરાના કાટ/નખથી
➡️ ગુજરાત જેવા શહેરી વિસ્તારોમાં પણ હજુ જાગૃતિનો અભાવ છે.
નિષ્કર્ષ
PI વી.એસ. માંજરીયાનું દુઃખદ અવસાન સમગ્ર સમાજ માટે ચેતવણીરૂપ છે. એક નાની લાગતી ઘટના પણ જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે. પાલતું શ્વાન કે કોઈપણ પ્રાણીના નખ/કાટને સામાન્ય ન માનવું. સમયસર સારવાર અને વેક્સિન જ જીવન બચાવી શકે છે.
