ગુજરાતના અરવલ્લી જિલ્લામાં આવેલા અંબાજી મંદિર માત્ર ગુજરાતીઓ માટે જ નહીં પરંતુ સમગ્ર ભારત માટે શ્રદ્ધાનો વિશાળ કેન્દ્ર છે. દર વર્ષે ભાદરવી પૂનમે અહીં લાખો ભક્તો ઉમટે છે. આ મેળો ધાર્મિકતા, ભક્તિ, પરંપરા, સંગીત અને સંસ્કૃતિનો અનોખો સમન્વય છે.
આ વર્ષે પણ પૂનમના મેળામાં વરસાદી માહોલ વચ્ચે ભક્તોની ભક્તિ અડગ રહી હતી.
ભાદરવી પૂનમનો મેળો – ઈતિહાસ અને પરંપરા
ઈતિહાસ
- અંબાજી મંદિર શક્તિપીઠોમાંનું એક માનવામાં આવે છે.
- કહેવાય છે કે અહીં સતીના હૃદયનો અંશ પડ્યો હતો અને તેથી અહીં શક્તિનો અપરંપાર પ્રભાવ છે.
- ભાદરવી પૂનમથી શરૂ થયેલો મેળો સદીઓથી લાખો ભક્તોને આકર્ષે છે.
પરંપરા
- પૂનમના દિવસે ધજા ચડાવવાની પરંપરા છે.
- ભક્તો પગપાળા, બાઇક, વાહન કે બુલોકાર્ટ દ્વારા પણ માઈના દર્શન માટે આવે છે.
- મંદિર આસપાસ ગરબા, ભજન અને કીર્તનની મોજ રહે છે.
2025 નો મેળો – મુખ્ય આકર્ષણો
- 30 લાખથી વધુ ભક્તોએ અત્યાર સુધી મા અંબાના દર્શન કર્યા.
- 2 હજારથી વધુ ધજાઓ મંદિરના શીખર પર ચડાવાઈ.
- માત્ર 5 દિવસમાં મંદિરની આવક ₹2 કરોડથી વધુ થઈ.
- વરસાદી માહોલ વચ્ચે પણ આરાસુરી ચોકમાં ગરબાની રમઝટ.
- સેવાભાવી સંસ્થાઓ દ્વારા ઠેર-ઠેર સેવા કેમ્પો – મફત પાણી, ખાવા-પીવાની વ્યવસ્થા.
ચંદ્રગ્રહણ અને ધાર્મિક વિધિ
આ વર્ષે ભાદરવી પૂનમે ચંદ્રગ્રહણ હોવાથી બપોરે 12:30 પછી ધજા ચડાવવામાં નહીં આવે.
આ પરંપરા અનુસાર ગ્રહણકાળ દરમ્યાન મંદિરમાં કેટલાક વિશેષ વિધિ-વિધાન બંધ રાખવામાં આવે છે.
ભક્તોની ભીડ – આંકડા અને માહિતી
| વિગત | આંકડો |
|---|---|
| કુલ ભક્તો (છ દિવસમાં) | 30 લાખથી વધુ |
| ધજા ચડાવાઈ | 2,000+ |
| મંદિરની આવક (5 દિવસમાં) | ₹2 કરોડથી વધુ |
| સેવા કેમ્પ | 100 થી વધુ |
| ભક્તોનું મુખ્ય સ્ત્રોત | ગુજરાત, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર |
મેળાનો સામાજિક અને આર્થિક પ્રભાવ
ધાર્મિક પ્રભાવ
- અડગ ભક્તિ અને શ્રદ્ધાનો મહાપર્વ.
- ભક્તો પોતાના પરિવાર સાથે આવીને એકતા અને ભક્તિનો સંદેશ આપે છે.
આર્થિક પ્રભાવ
- મેળાના દિવસોમાં અંબાજી અને આસપાસના વિસ્તારોમાં હોટેલ, દુકાનો, ટ્રાન્સપોર્ટ, ભોજનાલયોમાં આવક 3-4 ગણો વધે છે.
- સ્થાનિક વેન્ડરો માટે આ મેળો સુવર્ણ તક સમાન છે.
વરસાદી માહોલ વચ્ચે ભક્તિનો ઉમંગ
સવારથી જ અંબાજીમાં વરસાદ વરસતો રહ્યો, છતાં ભક્તોનો ઉત્સાહ જરા પણ ઓછો નહોતો.
- છત્રી લઈને ગરબા રમતા યુવાનો.
- પગપાળા યાત્રિકો માટે સેવાભાવી કેમ્પોમાં ચા, પાણી, નાસ્તો.
- મંદિર માર્ગો પર ‘બોલ માડી અંબે’ના નાદથી ગુંજતા દૃશ્યો.
માઈ ભક્તોની અનુભૂતિ
- “વરસાદે અમને રોક્યા નથી, અમને તો માડી અંબાનો આશીર્વાદ મળ્યો છે” – ભક્ત.
- “દર વર્ષે હું પગપાળા અહીં આવું છું, આ વખતની ભીડ અદભૂત છે” – ભક્તિ યાત્રિક.
સુરક્ષા અને વ્યવસ્થા
- પોલીસ અને વોલન્ટિયરો દ્વારા ટ્રાફિક કન્ટ્રોલ.
- હેલ્થ કેમ્પ – તબીબી સહાયતા.
- ડ્રોન કેમેરાથી મેળાની દેખરેખ.
મેળાની સંસ્કૃતિ – ગરબા, ભજન અને કીર્તન
અંબાજી ફક્ત ધાર્મિક કેન્દ્ર જ નહીં પરંતુ સાંસ્કૃતિક ઉજવણીનું પણ કેન્દ્ર બની જાય છે.
- આરાસુરી ચોકમાં ગરબા – વરસાદમાં પણ હજારો ભક્તો ઝૂમી ઉઠ્યા.
- ભજન-કીર્તન કાર્યક્રમો – ભક્તિની મોજ.
- લોકસંગીત અને દંડિયા – મેળાને અનોખો રંગ આપે છે.
અંબાજી મંદિરનો આર્થિક ફાળો (અંદાજીત)
| વર્ષ | મેળાના ભક્તો | મંદિરની આવક |
|---|---|---|
| 2022 | 20 લાખ | ₹1.2 કરોડ |
| 2023 | 25 લાખ | ₹1.6 કરોડ |
| 2024 | 28 લાખ | ₹1.8 કરોડ |
| 2025 | 30 લાખ+ | ₹2 કરોડ+ |
નિષ્કર્ષ
અંબાજી ભાદરવી પૂનમ મેળો આસ્થા, સંસ્કૃતિ અને સમાજની એકતાનું પ્રતિબિંબ છે. વરસાદી માહોલ વચ્ચે પણ લાખો ભક્તોએ માડી અંબાના દર્શન કરી પોતાની ભક્તિ અર્પી. ચંદ્રગ્રહણને કારણે વિધિમાં ફેરફાર છતાં પણ ભક્તોની શ્રદ્ધા અડગ રહી.
