ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 7 વર્ષ પછી ચીનની ઐતિહાસિક મુલાકાતે પહોંચ્યા છે. તેઓ તિયાનજિન એરપોર્ટ પર પહોંચતા જ ચીન સરકાર દ્વારા ઉષ્માભર્યું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. આ મુલાકાતનું મુખ્ય કારણ શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઇઝેશન (SCO) સમિટ 2025 છે, જેમાં ભારત સહિત કુલ 10 દેશોના નેતાઓ હાજરી આપશે.
આ મુલાકાત માત્ર એક સમિટ સુધી મર્યાદિત નથી પરંતુ ભારત-ચીન સંબંધો, એશિયાઈ રાજકીય પરિપ્રેક્ષ્ય, વેપાર-આર્થિક સંબંધો અને વૈશ્વિક વ્યૂહરચના જેવા મુદ્દાઓ પર પણ ઊંડો પ્રભાવ પાડશે.
🌍 SCO સમિટ 2025 શું છે?
- સ્થાપના: 2001, શાંઘાઈ
- સભ્ય દેશો: ભારત, ચીન, રશિયા, પાકિસ્તાન, કઝાખસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, તજાકિસ્તાન, ઉઝબેકિસ્તાન, ઇરાન, બેલારુસ
- મુખ્ય હેતુ:
- પ્રાદેશિક સુરક્ષા
- આતંકવાદ વિરોધી સહકાર
- આર્થિક-વાણિજ્યિક સહકાર
- સાંસ્કૃતિક વિનિમય
📊 2025 સમિટનું મુખ્ય એજન્ડા
- અમેરિકા દ્વારા તાજેતરમાં લાગુ કરાયેલા વેપાર શુલ્કો સામે સંયુક્ત વ્યૂહરચના.
- ઊર્જા સહકાર (તેલ અને ગેસ સપ્લાય ચેઇન).
- ડિજિટલ ઇકોનોમી અને ટેક્નોલોજી સહયોગ.
- દક્ષિણ એશિયા અને મધ્ય એશિયામાં સુરક્ષા પડકારો.
🛬 મોદીની ચીન મુલાકાતનું મહત્વ
- 7 વર્ષ પછીનો પ્રવાસ : છેલ્લે 2018માં મોદી ચીન ગયા હતા.
- આર્થિક દ્રષ્ટિકોણ : ભારત-ચીન વેપાર $136 અબજ ડોલરથી વધુ છે.
- સીમા સંબંધો : ગાલવાન પછી સંબંધોમાં કડવાશ, હવે સુધારાની અપેક્ષા.
- વૈશ્વિક રાજકારણ : અમેરિકા-ભારત સંબંધોમાં તણાવ બાદ ચીન સાથેની નજીકતા મહત્વપૂર્ણ.
🤝 મોદી-શી જિનપિંગ બેઠક
- દ્વિપક્ષીય બેઠકમાં સીમા સુરક્ષા, વેપાર સંતુલન, ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર રોકાણ અને આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થવાની અપેક્ષા.
- વિશેષ ધ્યાન:
- ચીનનું Belt and Road Initiative (BRI) – જેમાં ભારત હજી સુધી જોડાયું નથી.
- ભારત-ચીન ટેક્નોલોજી સહયોગ – AI, Green Energy, Digital Payments.
- દક્ષિણ ચીન સાગર મુદ્દો – ભારતનો સ્ટેન્ડ અને નેવિગેશન ફ્રીડમ.
📊 ભારત-ચીન વેપાર મેટ્રિક્સ
| વર્ષ | દ્વિપક્ષીય વેપાર (અબજ $) | ભારતનો નિકાસ | ભારતનો આયાત | વેપાર તફાવત |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | 71 | 11 | 60 | -49 |
| 2020 | 87 | 16 | 71 | -55 |
| 2024 | 136 | 20 | 116 | -96 |
➡️ આ દર્શાવે છે કે ભારત માટે વેપાર તફાવત મોટો પડકાર છે, જેને સુધારવા માટે ચર્ચા અનિવાર્ય છે.
🇯🇵 જાપાન મુલાકાત પછીનો ચીન પ્રવાસ
- મોદીએ ચીન આવતાં પહેલાં જાપાનની 2 દિવસીય મુલાકાત કરી.
- ભારત-જાપાન વચ્ચે 13 મહત્વપૂર્ણ કરાર થયા:
- ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ
- રક્ષણ સહકાર
- ટેક્નોલોજી ટ્રાન્સફર
- ગ્રીન એનર્જી
👉 આ દર્શાવે છે કે ભારત એશિયાના બન્ને મહાશક્તિઓ – જાપાન અને ચીન સાથે સંબંધોને સંતુલિત રીતે આગળ ધપાવવાની નીતિ અપનાવી રહ્યું છે.
📅 મોદીના પ્રવાસનો સમયપત્રક
- 30 ઓગસ્ટ 2025 : તિયાનજિન એરપોર્ટ પર આગમન, ચીન સરકાર દ્વારા સ્વાગત
- 31 ઓગસ્ટ 2025 : SCO સમિટનો પ્રથમ દિવસ, ઉદ્ઘાટન સમારોહ અને પ્રથમ સત્ર
- 31 ઓગસ્ટ સાંજ : મોદી-શી જિનપિંગ દ્વિપક્ષીય બેઠક
- 1 સપ્ટેમ્બર 2025 : SCO સમિટનો બીજો દિવસ, સંયુક્ત ઘોષણાપત્ર
- 1 સપ્ટેમ્બર રાત્રે : મોદીની વાપસી
💡 રાજનૈતિક વિશ્લેષણ
- ભારતનો સંદેશ : ભારત કોઈ પણ એક દેશ પર નિર્ભર નથી, પરંતુ મલ્ટી-એલાઇનમેન્ટની નીતિ અપનાવે છે.
- ચીનનો દ્રષ્ટિકોણ : ભારત સાથે વેપાર સંબંધોને મજબૂત કરવાનું ચીનના હિતમાં છે, ખાસ કરીને અમેરિકાની વેપાર નીતિ સામે.
- વિશ્વ પર અસર : જો ભારત-ચીન વચ્ચે સકારાત્મક વાતાવરણ સર્જાય, તો એશિયામાં શક્તિ સંતુલન બદલાઈ શકે છે.
📣 ચાહકો અને મીડિયાની પ્રતિક્રિયા
- સોશિયલ મીડિયા પર #ModiInChina અને #SCOSummit2025 ટ્રેન્ડ થઈ રહ્યું છે.
- ઘણા લોકોએ લખ્યું: “મોદીની આ મુલાકાત ભારત-ચીન સંબંધોમાં નવી દિશા આપશે.”
- ચીનના મીડિયામાં પણ મોદીના સ્વાગતને ખાસ જગ્યા આપવામાં આવી છે.
🔥 નિષ્કર્ષ
મોદીની આ મુલાકાત માત્ર એક રાજકીય કાર્યક્રમ નથી પરંતુ ભારત-ચીન સંબંધો માટેનો ઐતિહાસિક મોમેન્ટ છે.
👉 SCO સમિટમાં ભાગ લેતા ભારત પોતાની વૈશ્વિક નેતૃત્વ ક્ષમતા દર્શાવશે.
👉 જો મોદી-શી બેઠકમાં સકારાત્મક પરિણામ આવે તો, એશિયાની રાજકીય પરિસ્થિતિમાં મોટો ફેરફાર શક્ય છે.
